Inhoud

Autokeuringen zijn vaak verplicht alvorens een voertuig op de openbare weg gebruikt mag worden. In Europa is dit geregeld via een gemeenschappelijke Europese richtlijn, die in elke lidstaat afzonderlijk wordt toegepast.

Autokeuring in Nederland

Verplichte autokeuringen zijn allereerst de Algemene Periodieke Keuring (APK). De andere verplichte keuringen worden in Nederland uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Wegverkeer, de RDW. Het gaat hierbij om keuringen bij de import van een auto, bij grote wijzigingen en wanneer de eigenaar bepaalde eigenschappen op het kentekenbewijs wil laten aanpassen: wanneer bijvoorbeeld een bus wordt omgekeurd om personen te vervoeren, of wanneer de brandstof wordt aangepast, bijvoorbeeld van benzine naar lpg.

Uitzondering zijn wijzigingen die worden uitgevoerd door een bedrijf met een erkenning van de RDW. Deze erkenning houdt in dat alle wijzigingen die dat bedrijf aanbrengt volgens een vaste procedure worden uitgevoerd en dat daardoor een keuring door de RDW niet nodig is voor de wijzigingen op het kentekenbewijs.

Vrijwillige autokeuringen kunnen door iedereen worden uitgevoerd, er is geen bescherming voor deze benaming. Zowel de ANWB, AUTO-KENNIS als DEKRA voeren onafhankelijke keuringen uit voor particulieren en bedrijven. Het gaat om keuringen bij aan of verkoop, bij garantieafloop en bij conflicten over reparaties of schade.

Europese regels

Richtlijn 2009/40/EG van 6 mei 2009 legt alle lidstaten van de Europese Unie op om regelmatig controles uit te voeren op de veiligheid van motorvoertuigen en motoren. Voor lichte bedrijfsauto's (<3,5 t) en particuliere auto's (met maximaal acht zitplaatsen) is bepaald dat de eerste grote keuring plaats moet vinden na vier jaar en de daaropvolgende algemene inspecties om de twee jaar. Alle andere soorten voertuigen zijn onderworpen aan een jaarlijkse inspectie. Voertuigen van het leger, brandweer en speciale voertuigen zijn vrijgesteld van de richtlijn. Verschillende EU-landen wijken hiervan echter af en hebben kortere cycli.

Keuringsattesten afgegeven door een lidstaat moeten worden erkend door andere lidstaten. De richtlijn 96/96/EG definieert een minimale inspectie: remmen, controle, stuurwiel, gezichtsveld, verlichting, reflectoren, elektrische systemen, assen, wielen, schokdempers, emissieniveaus, in het bijzonder uitlaatgassen; identificatie van het voertuig; accessoires. De lidstaten kunnen het toepassingsgebied van de testen verbreden, de remproeven nauwer interpreteren, andere categorieën voertuigen toevoegen en de keuringsintervallen korter maken.

Algemene Periodieke Keuring

De Algemene Periodieke Keuring (APK) is de Nederlandse implementatie van de in Europa wettelijk verplichte autokeuring ter bevordering van de verkeersveiligheid en ter bescherming van het milieu.

Nieuwe auto's die op benzine rijden moeten (anno 2008) vier jaar na de ingebruikname voor het eerst worden gekeurd, daarna twee keer om de twee jaar en vervolgens ieder jaar opnieuw. Nieuwe auto's die op diesel of lpg rijden moeten de eerste keer na drie jaar worden gekeurd en daarna jaarlijks. Auto's ouder dan 30 jaar hoeven slechts om de 2 jaar te worden gekeurd, auto's van voor 1960 zijn zelfs geheel vrijgesteld van de keuringsplicht. De afloopdatum van de keuringsperiode staat in het keuringsrapport.

De auto mag 2 maanden vóór de einddatum ter keuring aangeboden worden. Bij goedkeuring wordt de oude datum verlengd. Wordt de auto twee maanden vóór de afloop van de huidige periode opnieuw goedgekeurd, dan geldt de nieuwe periode dus 2 maanden langer. De einddatum van het keuringsbewijs mag niet overschreden worden.

Met ongeldige APK mag niet met het voertuig worden gereden anders dan via de kortste weg naar het APK-station. Het voertuig moet dan gestald worden op privéterrein niet zichtbaar vanaf de openbare weg, en geschorst om niet te hoeven voldoen aan de APK-plicht. Zonder geldige APK en schorsing volgt automatisch een boete.

Wettelijk kader
In Nederland staat de keuringsplicht beschreven in de Wegenverkeerswet 1994 en daarvan afgeleide regelingen. Volgens deze regelgeving moet elke personenauto, of bedrijfsauto die beladen niet zwaarder is dan 3500 kilogram, regelmatig worden gekeurd. Voor auto's met als brandstof benzine of andere brandstof niet zijnde diesel of verdicht gas, in gebruik genomen na 31-12-2004 (met uitzondering van bussen, taxi's en ambulances) is dat na 4 jaar, daarna driemaal om de twee jaar en daarna elk jaar. Personenauto's, bedrijfsauto's en driewielige voertuigen met een toegestane maximummassa van niet meer dan 3.500 kg die 30 jaar en ouder zijn maar na 31-12-1959 in gebruik zijn genomen moeten eenmaal in de twee jaar worden gekeurd (met uitzondering van bussen, taxi's en ambulances). Voor alle overige categorieën is de eerste keuring na 3 jaar en daarna jaarlijks.

De APK is een momentopname en geeft geen garantie dat een auto de rest van het jaar veilig blijft om mee te rijden. De keuring geeft slechts een beeld van de technische staat van de auto op het moment van de keuring.

De keuring wordt uitgevoerd door garages en organisaties die hiervoor een vergunning hebben gekregen van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), Centrum voor voertuigtechniek en informatie en bij de RDW zelf.

Vanaf 2009 mogen de keuringen ook worden uitgevoerd in bepaalde Belgische keuringscentra. Vanaf november 2012 kan dit ook bij een aantal ITV stations in Spanje.

De APK is nadrukkelijk geen onderhoudsbeurt, maar wordt wel vaak gecombineerd met een beurt.

Controle
Bij de APK let de keurmeester onder andere op de volgende onderdelen:

Roetmeting
Auto's met een dieselmotor én met een bouwjaar van 1980 of later ondergaan én zonder OBD bij de APK een roetmeting. Hierbij wordt de hoeveelheid roet die de auto uitstoot gecontroleerd door de motor onbelast en volgas te laten draaien en hierbij optisch de roethoeveelheid te meten. De meting duurt maar een paar seconden maar moet succesvol worden uitgevoerd alvorens goed bevonden te worden. Motoren uitgerust met Comprexlader zijn uitgesloten van de roetmeting. Tegenwoordig hebben bijna alle auto's OBD in de auto en als deze geen foutmeldingen geeft, is de roetmeting niet verplicht.

Viergasmeting
Auto's met een benzine- of lpg-motor met een 'geregelde' katalysator én met een bouwjaar van 1993 of later moeten een zogenaamde viergasmeting ondergaan. Met behulp van een viergastester wordt gecontroleerd of de uitstoot van de uitlaatgassen de wettelijke percentages niet overschrijdt. En als dat wel zo is dan is mogelijk de katalysator defect die de meeste schadelijke stoffen omzet.

Kilometerstand
De registratie van de kilometerstand van auto's is sinds 1999 een wettelijk verplicht onderdeel van de APK. Deze kilometerstand wordt geregistreerd in de databank van de Stichting Nationale Auto Pas (NAP). Bij de APK worden kilometerstanden gecontroleerd en vastgelegd. Indien de kilometerstand minder is dan bij vorige controle wordt de auto onmiddellijk afgekeurd.

Keuringsrapport
Als een auto is gekeurd, ontvangt de eigenaar een keuringsrapport, zowel bij een goedkeuring als bij een afkeuring van de auto. In Nederland is het niet meer verplicht om het keuringsrapport in de auto te hebben en op verzoek te tonen, maar in het buitenland kan er nog wel naar gevraagd worden.

Op het keuringsrapport worden niet alleen reparatie- en afkeurpunten aangegeven, maar ook adviespunten. Dit zijn geconstateerde gebreken die nog niet tot afkeur van de auto leiden maar wel binnen afzienbare tijd gerepareerd moeten worden.

Afkeuring
Als een auto naar aanleiding van de APK reparaties nodig heeft, wordt deze afgekeurd. De eigenaar krijgt dan tot de vervaldatum de tijd om zijn auto te laten repareren. Gedurende de periode tot de vervaldatum mag met de auto alleen op de openbare weg worden gereden van het APK-station naar het reparatiebedrijf. Als de auto weer gerepareerd is, wordt deze alsnog goedgekeurd en afgemeld bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). De reparaties moeten vóór de vervaldatum van de lopende periode worden uitgevoerd. De APK mag vanaf twee maanden vóór de vervaldatum plaatsvinden.

Herkeuring in beroep
Als iemand vindt dat zijn voertuig ten onrechte is goed- of afgekeurd en hij komt er met zijn APK-instantie niet uit, dan kan hij bij de RDW Centrum voor voertuigtechniek en informatie een herkeuring in beroep aanvragen. De behandeling van een dergelijke aanvraag kost 45,00 euro. Men krijgt dit bedrag terug als het voertuig inderdaad onterecht is goed- of afgekeurd.

Steekproef
De RDW laat met enige regelmaat steekproefsgewijs auto's een herkeuring ondergaan, om te controleren of de garage de auto terecht heeft goed- of afgekeurd. Dit wordt bepaald op het moment dat het keuringsresultaat van de auto bij de RDW wordt doorgegeven. In dat geval kan het tot 1,5 uur duren voordat de auto herkeurd is en zijn de garage en de eigenaar wettelijk verplicht deze tijd te wachten met ander onderhoud of het weer in gebruik nemen van de auto. Bij circa 3% van alle te keuren auto's wordt een steekproef uitgevoerd.

De keurmeester
De APK wordt uitgevoerd door een keurmeester. In theorie is deze onafhankelijk, maar in de praktijk is hij dit meestal niet, omdat hij doorgaans in loondienst is bij de garage die de APK uitvoert. Omdat de APK-garage meestal ook de reparaties uitvoert die voortvloeien uit een afkeuring en daar dus extra omzet/inkomen uit heeft, heeft het bedrijf belang bij afkeuring en is er dus sprake van belangenverstrengeling. In de praktijk wordt dan ook zelden een weigering tot afgifte keuringsrapport afgegeven na een APK controle. Meestal krijgt de eigenaar eerst te horen welke reparaties uitgevoerd moeten worden, waarna een APK met keuringsrapport volgt.

APK's kunnen ook worden uitgevoerd bij instanties die geen reparaties doen, zoals onafhankelijke keuringsstations en de keuringsstations van de RDW. Dit waarborgt wel de onafhankelijkheid van de keurmeester.

Om het afkeuren zonder afmelden te voorkomen laat de RDW zogenaamde 'anonieme APK-keuringen' uitvoeren. Dit houdt in dat een RDW-inspecteur anoniem bij een garagebedrijf langskomt "dus zonder zich als zodanig bekend te maken" voor een APK. Als blijkt dat afkeur niet wordt afgemeld of onterecht is, kan het betreffende garagebedrijf een sanctie verwachten. In het ergste geval kan zelfs de APK-erkenning worden ingetrokken.

Kosten
Voor de keuring bestaat geen standaard-tarief. Het tarief wordt bepaald door het bedrijf dat de keuring uitvoert. Garagebedrijven voeren de APK vaak kosteloos uit als deze wordt gecombineerd met een onderhoudsbeurt. Voor een APK zonder onderhoudsbeurt kan 25 tot 50 euro worden berekend.

Meestal berekenen garagebedrijven een toeslag voor de roetmeting, indien deze verplicht is. Tegenwoordig is de roetmeting alleen nog verplicht zonder On-board diagnostics (OBD) of met OBD waarbij er foutcodes tevoorschijn komen. Soms worden er ook kosten gerekend voor de viergastest. Over het algemeen berekent men ook afmeldkosten (afmelden van afkeur is gratis).

Controle
In 2007 heeft de RDW besloten om door Justitie bij alle auto's te laten controleren of de APK niet verlopen was. Om de database op te schonen, werd een regeling getroffen voor de autobezitters die hun oude auto hadden laten slopen en dat niet aan de RDW hadden doorgegeven. De bezitters van de auto's waarvan de APK was verlopen, werden automatisch door Justitie beboet. De bezitters konden een boete voorkomen door de oude gegevens recht te zetten.